Ouderverstoting is het fenomeen waarbij een kind (na een scheiding) het contact verbreekt met één van zijn ouders. Het probleem met ouderverstoting is dat er naar het kind wordt gekeken maar niet naar de werkelijke oorzaak. Ouderverstoting ontstaat als een ouder (met mogelijke persoonlijkheidsstoornis) het kind tegen de andere ouder opzet, met het doel om het kind zélf het contact te laten verbreken.

Het is een moeilijk te herkennen vorm van emotionele kindermishandeling en dat heeft vergaande gevolgen voor de ontwikkeling van het kind. Ondanks dat ouderverstoting vaak door een moeder wordt ingezet, wordt op deze pagina voor het gemak de hij-vorm gebruikt.

Kern

De kern van het probleem van ouderverstoting ligt niet bij het kind, maar bij een ouder (met mogelijk een persoonlijkheidsstoornis). Met een scheiding wordt een ouder ontmaskerd en hij of zij probeert uit alle macht om dat gezichtsverlies weer af te dekken door zich achter zijn kind te verschuilen.

Een ouder met die mogelijke persoonlijkheidsstoornis beschouwd zijn kind als een persoonlijke ego boost en een verlengstuk van zichzelf. Hij zal er alles aan doen om het kind na een scheiding bij zich te houden. Dit kan extreme vormen aannemen, van het frustreren van het contact tot aan valse beschuldigingen van verwaarlozing, mishandeling of zelfs seksueel misbruik. Dit kan ook op een indirecte manier worden gedaan.

Hechtingstrauma

Ouderverstoting wordt veroorzaakt door een verborgen hechtingstrauma van de verstotende ouder, welke meestal door een scheiding wordt getriggerd. Oude gevoelens van minderwaardigheid en verlatingsangst komen daarbij naar boven. Deze ouder kan niet rouwen en zal het verdriet van het trauma gelijk omzetten in boosheid. Die boosheid wordt op de ex-partner geprojecteerd. Hij wordt als dader gezien van de eigen pijnlijke gevoelens. De ex partner wordt door het getriggerde trauma als een bedreiging gezien. Die angst wordt met een lastercampagne op het kind overgedragen waardoor het kind op zijn beurt ook bang wordt voor zijn ouder. Het kind wordt zo ernstig gehersenspoeld dat het door een loyaliteitsconflict het contact met zijn liefdevolle ouder ‘zelf’ verbreekt, net zoals de ouder dat eerder al heeft gedaan.

Rouwproces

Het verstoten van een ouder veroorzaakt een complex rouwproces welke lijkt op het overlijden van een ouder. Het rouwproces kan alleen niet worden afgesloten omdat de ouder nog steeds in leven is, de pijn daarvan wordt elke keer herbeleefd bij het contact met de ex-partner. Hoe aardiger die ander is en hoe opener hij is om contact mee te maken, des te sterker het gevoel wordt uitvergroot.

Het kind ervaart bij hem dan nog meer pijn en dat maakt hem alleen maar bozer. De pijn wordt weer minder als hij niet bij hem is en dat levert een vertaalfout van zijn gevoelens op. Door een creatieve misinterpretatie van het gevoel gaat hij denken dat zijn ouder iets verkeerd doet, waardoor hij die pijn ervaart als hij bij hem in de buurt is. Dat verstoorde gevoel wordt ook nog eens bevestigd en versterkt door de (narcistische) verstotende ouder.

Kind gaat redenen verzinnen

Om de pijn van het verstoten van zijn ouder te hanteren, vervalt het kind in een cognitieve dissonantie. Het gaat redenen verzinnen om het verraad te kunnen rechtvaardigen, waardoor zijn ouder het ‘verdient’ om verlaten te worden. Het kind is zodanig gehersenspoeld dat het denkt dat het ‘zelf’ de beslissing heeft genomen om het contact met zijn ouder te beëindigen. Het is een empathie-loze daad, waarbij het lijkt alsof het kind zelf een kind met mogelijke persoonlijkheidsstoornis is geworden, en dat geeft een enorm schuldgevoel.

Het kind kan niet zien dat hij tot de onthechting is gemanipuleerd en dat maakt het erg moeilijk om het contact met de verstoten ouder weer te herstellen. Bij het herstellen van het contact wordt het gestagneerde rouwproces weer opgestart en dan komt de onverwerkte pijn van een dubbele scheiding naar boven.

Virus

Bij ouderverstoting wordt de begraven pijn van een ouder ( met mogelijke persoonlijkheidsstoornis) op het kind overgedragen, alsof het kind met een virus wordt besmet. Het kind wordt in de rol van het gewonde innerlijke kind van de ouder ( met mogelijke persoonlijkheidsstoornis) gedwongen. In dat rollenspel krijgt de andere ouder ten onrechte een rol als misbruiker toebedeeld, maar dat is enkel een paranoïde illusie, om het geopende trauma weer af te dekken met een sluier van ontkenning. Toch blijft niets voor eeuwig verborgen. Het boemerang effect van ouderverstoting is dat manipulaties van een ouder ( met mogelijke persoonlijkheidsstoornis) uiteindelijk een keer worden doorzien en dat het recht in zijn gezicht terugkeert.

Verkapte kinderdiefstal

Ouderverstoting is verkapte kinderdiefstal waarbij, net als bij het Stockholm syndroom, het kind achter gesloten deuren emotioneel wordt gekaapt door een rancuneuze ouder. Het kind wijst een liefdevolle ouder af en gaat het zich hechten aan een misbruikende ouder, waarmee het zelf een hechtingstrauma oploopt. Het ontbreken van één van de ouders, meestal de vader, maakt dat het kind wordt afgesloten van zijn wortels.

Dat kan allerlei problemen geven, want de biologische vader/moeder is onontbeerlijk om een eigen identiteit te ontwikkelen. Daarnaast is een vader/moeder nodig om een zekere hechting en een gevoel van veiligheid op te bouwen. Een kind krijgt een onveilig relatie sjabloon mee. Het krijgt last van codependency, waardoor het zich later in een relatie gaat hechten aan een iemand met een mogelijke persoonlijkheidsstoornis. Dit kan leiden tot een complexe vorm van post traumatische stress.

Bron: Herken ouderverstoting            Oorspronkelijke bron: Niels Baghus